Κατάθλιψη

Η κατάθλιψη, ή αλλιώς οξεία καταθλιπτική διαταραχή, είναι μια συνηθισμένη και σοβαρή πάθηση που επηρεάζει αρνητικά το συναίσθημα, την σκέψη και την συμπεριφορά. Δημιουργεί συναισθήματα θλίψης, ανηδονίας και έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που το άτομο θα μπορούσε να ευχαριστηθεί υπό φυσιολογικές συνθήκες. Συχνά επιφέρει συναισθηματικά και σωματικά προβλήματα με αποτέλεσμα να μειώνει την ικανότητα λειτουργικότητας του ατόμου στην καθημερινότητα του.

Τα συμπτώματα, που μπορούν να είναι από μέτρια μέχρι και αρκετά σοβαρά, μπορεί να είναι:

Για να γίνει η διάγνωση της κατάθλιψης χρειάζεται να υπάρχουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί όμως να προέρχονται και από σωματικές διαταραχές όπως προβλήματα στον θυρεοειδή, από έλλειψη βιταμινών κ.α. για αυτό είναι καλό αν έχετε τέτοια συμπτώματα να προβείτε σε ιατρικές εξετάσεις ώστε να αποκλεισθούν σχετικοί παθολογικοί παράγοντες.

Η κατάθλιψη διαφέρει από την θλίψη ή την λύπη, οι οποίες είναι αποτέλεσμα ενός δύσκολου βιώματος. Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός, η απώλεια εργασίας συχνά προκαλούν έντονη θλίψη ή λύπη. Αυτά τα συναισθήματα και η κατάσταση πένθους που ακολουθεί είναι φυσιολογικές αντιδράσεις που μοιάζουν με τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η διαφορά είναι ότι στο πένθος συνήθως η θλίψη και η λύπη εναλλάσσονται με θετικές μνήμες του χαμένου προσώπου και η αυτοπεποίθηση του ατόμου που πενθεί δεν μειώνεται, σε αντίθεση με την κατάθλιψη όπου η θλίψη και η λύπη υπερτερούν κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και η αυτοπεποίθηση του ατόμου δέχεται μεγάλο πλήγμα.

Η κατάθλιψη μπορεί να θεραπευτεί πολύ πιο εύκολα από ότι άλλες διαταραχές. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που ακολουθούν συστηματικά μια θεραπεία βλέπουν πολύ καλά αποτελέσματα. Επειδή στην κατάθλιψη διαταράσσεται η χημική ισορροπία του εγκεφάλου, στη θεραπεία της οξείας κατάθλιψης παράλληλα με την ψυχοθεραπεία συνίσταται συχνά και η φαρμακοθεραπεία (λήψη αντικαταθλιπτικών) που βοηθάει στη χημική εξισορρόπηση του εγκεφάλου. Τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται συνήθως από ψυχίατρο, και σε κάποιες περιπτώσεις από νευρολόγο ή παθολόγο. Δηλαδή από έναν ιατρό και σε καμία περίπτωση από τον ψυχολόγο. Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, τα αντικαταθλιπτικά δεν είναι εθιστικές ουσίες, δεν αυξάνουν την διάθεση και δεν είναι ηρεμιστικά. Για να ολοκληρωθεί όμως σωστά μια αντικαταθλιπτική αγωγή θα χρειαστούν σίγουρα αρκετοί μήνες. Αν ο θεραπευόμενος λαμβάνει αγωγή, τότε χρειάζεται να βλέπει τον ιατρό του ανά διαστήματα (συνήθως μια φορά την μήνα ή το δίμηνο) γιατί μπορεί να χρειάζονται αλλαγές στην φαρμακοθεραπεία. Είναι σημαντικό ο θεραπευόμενος να είναι σε επαφή με τον θεράποντα ιατρό του ώστε να τον ενημερώνει αν βιώνει παρενέργειες ή αν τα φάρμακα δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Η ψυχοθεραπεία συνεχίζεται παράλληλα, συνήθως μια φορά την εβδομάδα.

Στις πιο ήπιες περιπτώσεις κατάθλιψης συνήθως συστήνουμε μόνο τη ψυχοθεραπεία. Η Γνωστικο-Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ) είναι η πιο διαδεδομένη μορφή ψυχοθεραπείας και μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις κατάθλιψης. Η ΓΣΘ στοχεύει στην επίλυση προβλημάτων, στην άμεση αλλαγή διαστρεβλωμένων σκέψεων και προβληματικών συμπεριφορών.

Στην σύγχρονη ψυχολογία, σε συνδυασμό με την ΓΣΘ χρησιμοποιούνται και νέες ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι, όπως οι τεχνικές ενσυνειδητότητας (mindfulness), που καθοδηγούν το άτομο σε μια εσωτερική και ουσιαστική ισορροπία. Επίσης, η θεραπεία ζεύγους, η οικογενειακή θεραπεία και η ομαδική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματικές σε κάποιες περιπτώσεις.

Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από την σοβαρότητα της κατάθλιψης. Πολύ συχνά όμως το άτομο αρχίζει να βλέπει μια βελτίωση μέσα σε λίγες εβδομάδες.Αν γίνει σωστή διάγνωση και θεραπεία, η πλειοψηφία των ατόμων θα θεραπευτεί. Αν έχετε συμπτώματα κατάθλιψης, καλό είναι να επισκεφτείτε άμεσα έναν ειδικό (τον οικογενειακό ιατρό σας, έναν ψυχολόγο ή έναν ψυχίατρο). Η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο δεν απαιτεί απαραίτητα την δέσμευση σας σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα, αλλά σίγουρα είναι ένα πολύ σωστό πρώτο βήμα προς την επίλυση του προβλήματος. Η πρώτη συνεδρία αφιερώνεται στην σωστή διάγνωση και στην κατάστρωση ενός θεραπευτικού πλάνου που εσείς θα κρίνετε αν σας ταιριάζει ή όχι.